Aby nie przekroczyć tych dwóch stopni Celsjusza, pilnie potrzebna jest redukcja globalnej emisji CO₂ o około 80%. O te właśnie dwa stopnie Celsjusza toczyła się w Paryżu od 30 listopada do 12 grudnia 2015 r. zaciekła dyskusja w ramach 21. sesji Konferencji Stron (COP 21) ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) oraz na 11. sesji stron Protokołu z Kioto (CMP 11). 12 grudnia 2015 r. 196 państw uzgodniło nowe światowe porozumienie klimatyczne, w którym zawarto m.in. plan działania służący zahamowaniu globalnego ocieplenia na poziomie „dużo poniżej 2°C”, co zamierza się osiągnąć poprzez daleko idącą redukcję emisji gazów cieplarnianych.

Założenia i cele porozumienia

Kluczowym ustaleniem jest zawarte w Artykule 2 utrzymanie wzrostu globalnych średnich temperatur na poziomie znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza i kontynuowanie dalszych wysiłków na rzecz ograniczenia wzrostu temperatur do jedynie 1,5°C w porównaniu do ery przedindustrialnej.

Jeszcze przed oficjalnym rozpoczęciem konferencją w Paryżu, 187 krajów złożyło dobrowolne zobowiązania do redukcji emisji gazów, określane jako INDC (Intended Nationally Determined Contributions – Planowane Wkłady Zamierzone przez Kraje). Obejmują one określone cele do realizacji w okresie 2020-2030. Ich urzeczywistnienie pozwoliłaby to na ograniczenie ocieplenia o 2,7-3,5°C do końca stulecia.

W tekście porozumienia znalazły się również zapisy dotyczące okresowych (co 5 lat, poczynając od 2023 roku) przeglądów realizacji powziętych zobowiązań, przy założeniu ich stałego pogłębiania, tak aby były doprowadziły do osiągnięcia globalnego celu powstrzymania ocieplenia, nawet poniżej uzgodnionego limitu.

Pierwsza weryfikacja bieżących celów redukcji gazów cieplarnianych (tzw. INDC) może nastąpić w 2018 roku. Porozumienie wzywa strony, żeby jeszcze przed 2020 r. podjęły działania na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych, np. przez ratyfikację aneksu do Protokołu z Kioto (czego w imieniu Polski odmówił ostatnio prezydent Andrzej Duda).

Ponadto strony porozumienia zobowiązały się dążyć do osiągnięcia zaplanowanego szczytu emisji gazów cieplarnianych „tak szybko jak to możliwe”, uznając, że nastąpi to później dla krajów rozwijających się. Celem jest, aby w drugiej połowie wieku świat przestawił całkowicie swoją gospodarkę na tzw. „zeroemisyjność”. Krajowe gospodarki mają wtedy emitować taką samą ilość gazów cieplarnianych, jaką emituje w naturalny sposób przyroda i o jaką nowe technologie będą w stanie zredukować powstawanie gazów cieplarnianych. 

W porozumieniu uwzględniony jest także mechanizm kompensacji szkód  wynikających ze zmian klimatu. Dotyczy on zarówno nagłych katastrof pogodowych, jak i powoli zachodzących zdarzeń, takich jak np. wzrost poziomu morza. Nie mniej jednak w dokumencie zawarty jest zapis, którego domagały się Stany Zjednoczone, stwierdzający, że porozumienie nie stanowi podstawy dla roszczeń finansowych lub kompensacji dla ofiar zmian klimatu.

Jednym z kluczowych elementów umowy jest zadeklarowana pomoc finansowa krajom rozwijającym się i najbardziej narażonym na skutki zmiany klimatu. Do 2020 roku pula środków finansowych dostępnych w ramach Zielonego Funduszu Klimatycznego ma osiągnąć 100 miliardów dolarów rocznie. Kraje rozwijające się mogą już teraz wnioskować o dotację do działań mających na celu redukcje gazów cieplarnianych. Środki te będą rozliczane w ramach Green Climate Fund (GCF). Do tej puli będą wliczane wszystkie inwestycje z krajów rozwiniętych, zarówno prywatne, jak i państwowa pomoc rozwojowa. 

Więcej przeczytacie Państwo w numerze 1/2016 magazynu Energetyka Cieplna i Zawodowa

Fot. 123rf