Jego zasoby, te zagospodarowane i niezagospodarowane, stanowią bardzo cenny skarb gospodarki Polski. Branża górnictwa węglowego, wydobywając obecnie 78 mln ton węgla kamiennego i 64 mln ton węgla brunatnego, zapewnia niezależność energetyczną, dając jednocześnie ponad 150 tys. miejsc pracy. Przeliczając powyższe wyniki na liczbę zatrudnionych w fi rmach zaplecza technicznego i usługach, to górnictwo węglowe daje zatrudnienie dla ponad 500 tys. osób. Ustalając źródła pokrycia polskich potrzeb energetycznych, nadrzędnymi kryteriami powinny być kryteria ekonomiczne, powiązane z aksymalnym wykorzystaniem własnych źródeł surowców. Właściwe podejście do rozwiązywania tego tematu pozwoliłoby na utrzymanie aktywności zawodowej tysięcy ludzi, związanych z wydobyciem i przetwarzaniem krajowych surowców energetycznych na energię elektryczną i inne wykorzystanie w gospodarce. Rozpatrując kryteria konkurencyjności ekonomicznej, należy stwierdzić, że węgiel brunatny jest dziś liderem w tej kategorii, bowiem koszty wytworzenia energii elektrycznej z węgla brunatnego są około 30% niższe niż te same koszty dla węgla kamiennego. W Polsce węgiel brunatny, jak i kamienny nie tylko pozostaje najtańszym źródłem energii, ale też jedynym, dzięki któremu jesteśmy jako kraj samowystarczalni pod względem energetycznym. Nasz kraj historycznie bazuje na węglu i nie można w sposób szybki i radykalny zmienić tej sytuacji. Jest to nasza odrębność gospodarcza w stosunku do innych krajów UE. Do dzisiaj nie ma przekonujących dowodów, że emisja CO₂ powoduje zmiany klimatu.

Od pewnego czasu sytuacja gospodarcza i fi nansowa na świecie i w Europie bardzo się komplikuje. Równocześnie obserwuje się dążenia niektórych krajów UE do zwiększenia udziału własnych nośników produkcji energii elektrycznej, do ochrony własnych branż gospodarczych, a tym samym miejsc pracy [Kasztelewicz, Patyk 2015].

Dlaczego węgiel brunatny

Oceniając polskie górnictwo węgla brunatnego, należy przyznać, że jego atutami są rozpoznane złoża, doświadczona kadra techniczno-inżynierska, menadżerowie na europejskim poziomie, młodzi i wykształceni pracownicy oraz zaplecze naukowo-techniczne w postaci wyższych uczelni współpracujących ściśle z przemysłem, liczne instytuty badawczo-projektowe oraz firmy zaplecza technicznego pracujące na rzecz przemysłu wydobywczego, które ze swoimi technologiami i maszynami znane są na całym świecie. Węgiel brunatny jest najtańszym źródłem energii elektrycznej i ważnym czynnikiem stabilizującym jej ceny w polskim systemie elektroenergetycznym. Utrzymanie obecnego poziomu wydobycia, z możliwością jego zwiększenia w okresie następnych dekad XXI wieku przez zagospodarowanie nowych złóż węgla brunatnego, umożliwi utrzymanie, a nawet rozwój branży węgla brunatnego. Wskazując na branżę, kryje się za tym niezależne rodzime źródła taniej energii, kopalnie, elektrownie, firmy zaplecza naukowego, projektowego i technicznego oraz setki fi rm współpracujących – łącznie kilkadziesiąt tysięcy miejsc pracy:

• w obecnych zagłębiach węgla brunatnego,

• w nowych zagłębiach górniczo-energetycznych węgla brunatnego,

• w placówkach naukowo-projektowych,

• w firmach zaplecza technicznego.

Każda nowa inwestycja zarówno w zakresie budowy nowej kopalni, jak i w budowie nowych mocy energetycznych to wiele tysięcy nowych miejsc pracy w okresie powstawania oraz pracy kopalni i elektrowni. Dalsza praca branży to rozwój wielu firm na potrzeby krajowego przemysłu górniczego i dla zagranicznych kopalń i elektrowni opalanych węglem brunatnym. Należy dodać, że od szeregu lat polskie fi rmy wykonują wiele opracowań naukowo-badawczych oraz nowych projektów kopalń. Dostarczają maszyny i urządzenia do wielu krajów na świecie. Brak kopalń w kraju spowoduje ograniczenie prac oraz usług technicznych na eksport, co jednoznacznie ograniczy potencjał tych firm w kraju [9].

Zalety węgla brunatnego i opracowana strategia rozwoju stanowią wkład, jaki branża węgla brunatnego wnosi dla zapewnienia stabilnych dostaw najtańszego paliwa dla krajowej energetyki. Węgiel brunatny to paliwo lokalne i najmniej podatne na koniunkturalne, duże wahania cen, mające znaczenie w utrzymywaniu bezpieczeństwa energetycznego Polski.  Istotną cechą złóż węgla brunatnego w Polsce jest ich rozłożenie na znacznej przestrzeni, w oddaleniu od złóż węgla kamiennego, co umożliwia budowę kompleksów energetycznych i ich zrównoważony rozkład w skali całego kraju. Dzięki temu uzyskuje się zwiększone bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej. Celem działań branży, jak i decydentów związanych z kreowaniem optymalnej Polityki Energetycznej Polski na następne dekady XXI wieku, jest umożliwienie optymalnego wykorzystania złóż legnickich, gubińskich i złóż zalegających w okolicach Złoczewa, Rawicza (Oczkowice), Rogóźna, Turku i Konina, które mogą docelowo zastąpić obecne czynne zagłębia górniczo-energetyczne. Elektrownie będą produkować tanią i czystą energię elektryczną, wykorzystując najnowsze światowe rozwiązania w zakresie czystych technologii węglowych. Dodatkowe ilości wydobytego węgla umożliwiają poddanie tego paliwa przeróbce chemicznej i rozpoczęcie produkcji paliw płynnych i gazowych oraz wodoru [4, 5, 6, 7].