Dokument otrzymany z Państwowej Agencji Atomistyki (PAA) jest potwierdzeniem przestrzegania najwyższych standardów pracy polskiego reaktora jak również pełnego jego bezpieczeństwa.

Na początku kwietnia jedyny obecnie polski reaktor jądrowy „Maria”, znajdujący się na terenie NCBJ w Świerku, otrzymał pozwolenie na kolejne 10 lat eksploatacji. Po raz kolejny polski dozór jądrowy, PAA, potwierdza, że prace tu wykonywane są prowadzone nie tylko zgodnie z międzynarodowymi normami jakości ale z najwyższymi standardami bezpieczeństwa i ochrony radiologicznej.

- Od roku 2009, w którym wydano poprzednie pozwolenie, w naszym reaktorze zaszło wiele istotnych pozytywnych zmian – podkreśla mgr inż. Grzegorz Krzysztoszek, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, NCBJ – przede wszystkim dzięki uczestniczeniu w programie Global Threat Reduction Initiative wymieniliśmy kluczowe elementy naszego reaktora. Po całym procesie przygotowań, niezbędnych modernizacji i testów dziś z powodzeniem pracujemy na paliwie niskowzbogaconym, tzn. o zawartości izotopu uranu 235 mniejszej niż 20%. Choć była to skomplikowana operacja to nie tylko udało się nam zachować dotychczasowe parametry eksploatacyjne ale zwiększyliśmy wydajność pracy do 4800 godzin rocznie. Daje nam to dużo większe możliwości prowadzenia badań czy produkcji radioizotopów.

Radioizotopy

Choć radioizotopy w reaktorze „Maria” produkowane są od wielu lat to dopiero w 2010 roku nastąpił istotny przełom. Wtedy to rozpoczęto napromienianie tarcz uranowych, z których pod wpływem bombardowania neutronami powstaje molibden-99 będący prekursorem technetu-99. O jego znaczeniu dla światowej medycyny nuklearnej świadczy fakt, że jest on wykorzystywany w 80% wszystkich procedur w terapii onkologicznej. Polski reaktor jest jednym z kilku takich obiektów na świecie. Tylko przez jeden tydzień jego pracy mogą powstać leki dla 100 000 pacjentów szpitali onkologicznych. W ubiegłym roku NCBJ osiągnął poziom 18% światowych dostaw technetu-99. Naukowcy pracują nad zwiększeniem możliwości produkcyjnych i rozszerzeniem oferty.

Neutrony

Reaktor „Maria” to nie tylko produkcja radioizotopów. To przede wszystkim źródło silnego strumienia neutronów. Właściwości tych mocno związanych w jądrach atomowych cząstek są niezwykle cenne dla fizyków. Obojętne elektrycznie ulegają wszystkim czterem znanym oddziaływaniom (silnym, elektromagnetycznym, słabym i grawitacji) a ponadto nie muszą pokonywać tzw. bariery kulombowskiej przy oddziaływaniu z materią. Polski reaktor wykorzystywany jest do badań fizycznych z wykorzystaniem wiązek neutronów, modyfikacji materiałów oraz do badań związanych z terapią nowotworową BNCT. Najnowsze badania dotyczą wykorzystania wysokoenergetycznych neutronów na potrzeby badań materiałów konstrukcyjnych do reaktorów jądrowych IV generacji i termojądrowych. Naukowcy ze Świerku pomagają również francuskim specjalistom ustalić precyzję obliczeń grzania promieniowaniem gamma w budowanym w Cadarache reaktorze badawczym Jules Horowitz Reactor (JHR). Reaktor „Maria” wykorzystywany jest nieustannie w zaawansowanych szkoleniach dla kadr na potrzeby energetyki, bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Służy również do szerzenia wiedzy wśród młodzieży. Każdego roku odwiedza go blisko 7000 osób.

Wielki atut

- Reaktor „Maria” to niewątpliwie nasz wielki atut. Nie tylko udowodniliśmy, że mamy kompetencje w projektowaniu, budowie czy eksploatacji takich obiektów, ale również staliśmy się znaczącym partnerem na arenie międzynarodowej – dodaje prof. dr hab. Grzegorz Wrochna, dyrektor NCBJ – to właśnie dzięki unikatowym możliwościom podczas wizyty Premiera Francji w Polsce podpisaliśmy umowę z naszym francuskim odpowiednikiem, CEA, na mocy której będziemy wspólnie rozwijać Center of Exellence stając się kluczowym elementem w rozwoju energetyki przyszłości.

Źródło: ncbj.gov.pl

Fot. ncbj.gov.pl