Zespół ARTEMIS (Integrated Review Service for Radioactive Waste and Spent Fuel Management, Decommissioning and Remediation) 10 października 2017 r. zakończył 10-dniową misję, której celem był przegląd „Krajowego planu postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym”. Gospodarzem misji, która odbyła się na zaproszenie polskiego Rządu, było Ministerstwo Energii. Uczestniczyli w niej także przedstawiciele Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (ZUOP) oraz Państwowej Agencji Atomistyki (PAA), odpowiedzialnej za bezpieczeństwo jądrowe i ochronę radiologiczną kraju.

 Ten przegląd został przeprowadzony przez zespół z szeroką wiedzą i doświadczeniem – powiedział Andrzej Piotrowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Energii - Od początku przewidywałem, że jego wynik będzie pozytywny i dostarczy nam wniosków, które będą dobrą podstawą do dalszych usprawnień. – dodał.

Zdaniem zastępcy dyrektora generalnego MAEA Juana Carlosa Lentijo polscy przedstawiciele byli dobrze przygotowani i prezentowali otwarte podejście w trakcie dyskusji. 

Ta misja dostarczyła informacji zwrotnej, która pomoże dalej udoskonalać system zarządzania odpadami promieniotwórczymi w Polsce, aby osiągnąć jeszcze wyższe standardy bezpieczeństwa – podkreślił.

Polska zrealizowała większość elementów wymaganych w Krajowym planie postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym, w szczególności w zakresie przechowywania. Nasz przegląd podkreśla silne strony Polski w zakresie postępowania z odpadami oraz wskazuje obszary do dalszych ulepszeń - stwierdził lider zespołu ARTEMIS Jussi Heinonena, dyrektor fińskiego regulatora STUK.

Zespół ARTEMIS stwierdził ponadto, że Polska stworzyła dobrą bazę dla bezpiecznego i odpowiedzialnego zarządzania odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym i podkreślił także duże zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron, zwłaszcza w kontekście planowanego rozwoju energetyki jądrowej.

Przedstawiciele MAEA pochwalili rząd za rozwój i utrzymanie krajowej ewidencji odpadów promieniotwórczych oraz dostrzegli, że tymczasowe składowanie odpadów promieniotwórczych jest eksploatowane z sukcesem przez dziesiątki lat. Zespół stwierdził, że Polska jest świadoma, jakie działania należy wprowadzić, aby rozwijać i wdrażać krajowy plan bezpiecznego postępowania z odpadami promieniotwórczymi.

Rekomendacje i sugestie zespołu ARTEMIS w zakresie postępowania z odpadami promieniotwórczymi:

• Rząd powinien zapewnić, aby prowadzone były działania o charakterze naukowo-badawczym wspierające krajowy system postępowania z odpadami, określając priorytety z jasno określonymi ramami czasowymi oraz niezbędnymi zasobami.
• ZUOP powinien przygotować aktualną analizę bezpieczeństwa dla składowiska w Różanie, wraz z kryteriami, i przedstawić ją do oceny regulatorowi.
• Rząd powinien rozważyć dostarczanie mierzalnych wskaźników, w jasno określonych ramach czasowych, aby postęp we wdrażaniu krajowego planu mógł być monitorowany w sposób efektywny.

Zespół ARTEMIS składał się z 5 ekspertów z Belgii, Finlandii, Francji, RPA i Wielkiej Brytanii oraz z 3 przedstawicieli MAEA. Odbył szereg spotkań w Warszawie z przedstawicielami Ministerstwa Energii, ZUOP i PAA oraz odwiedził obiekty w Świerku związane z procesem postępowania z odpadami promieniotwórczymi.

Polska planuje zbudować i eksploatować nowe powierzchniowe składowisko dla nisko – i średnioaktywnych odpadów promieniotwórczych:

Dekada to wystarczająco dużo czasu na powstanie takiego obiektu, ale wiele kroków musi jeszcze zostać podjętych, włączając w to uzyskanie akceptacji społecznej oraz stworzenie odpowiednich regulacji prawnych - powiedział Józef Sobolewski, dyrektor departamentu energii jądrowej w Ministerstwie Energii

Misja ARTEMIS oparta jest na standardach bezpieczeństwa i wytycznych Agencji oraz dobrych praktykach z całego świata. Misja w Polsce była pierwszą, która odbyła się na prośbę państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Jej celem jest wypełnienie wymagań unijnych w zakresie przeprowadzenia niezależnego przeglądu krajowego systemu zarządzania odpadami promieniotwórczymi. Raport końcowy z misji ARTEMIS zostanie przekazany polskiemu rządowi w ciągu 2 miesięcy.