Współpraca PPP niezbędna w wielu inwestycjach

Trzeci panel moderowany przez dr hab. Agnieszkę Kopańską poruszał zagadnienia związane z możliwością wykorzystania formuły PPP oraz udziału podmiotów prywatnych w przyspieszaniu transformacji energetycznej i klimatycznej. Wśród panelistów znaleźli się prezydenci miast: Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz, Prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński, Prezydent Sopotu Jacek Karnowski oraz przedstawiciele sektora prywatnego: Wojciech Ciurzyński Prezes Zarządu Multibud i inwestor Granarii oraz Konrad Plochocki, Wiceprezes Polskiego Związku Firm Deweloperskich i doradca Magdalena Zablocka - Foulkes, Radca Prawny w DLA Piper,

Na wstępie Prezydenci miast opowiedzieli o swoich doświadczeniach wiązanych z realizacją projektów w formule PPP. Prezydent Olsztyna, Piotr Grzymowicz przyznał, że projekt budowy instalacji termicznego przekształcania odpadów w Olsztynie, bez PPP, nie mógłby być zrealizowany. Wskazał jednak przy tym na długotrwałość procesu przygotowania przedsięwzięć realizowanych w tej formule. Co ważne, projekt ten jest niezbędny dla Olsztyna i kilkudziesięciu okolicznych gmin.

W opinii Prezydenta Sosnowca, Arkadiusza Chęcińskiego, partnerstwo publiczno-prywatne może być dobrym rozwiązaniem nawet dla tak złożonych projektów jak energomodernizacja osiedla Juliusz w Sosnowcu. W tym zakresie ważne jest dobre opisanie zadań i oczekiwań wobec podmiotu prywatnego.

Prezydent Sopotu, Jacek Karnowski, argumentował zaś, że PPP jest formułą ważną dla realizacji przedsięwzięć w mieście, jednak wiążą się z nią wyzwania związane np. z ustaleniem zasad współpracy z podmiotem prywatnym przy uwzględnieniu wieloletniego okresu trwania tej współpracy.

Na problem konieczności właściwego zaprojektowania umowy między partnerami zwróciła uwagę także Magdalena Zablocka - Foulkes, Radca Prawny w DLA Piper. Jej zdaniem niezbędne jest dobre wyważenie między koniecznością szczegółowości umowy a świadomością, że nie jest możliwe przewidzenie wszystkich przyszłych zdarzeń. Jednocześnie wskazała, że transformacja energetyczna wymaga zaangażowania podmiotów publicznych i prywatnych, przy czym projekty komercyjne i rynkowe powinny być domeną prywatną. Zgodził się z tym kolejny panelista, pan Konrad Plochocki, wiceprezes Polskiego Związku Firm Deweloperskich.

Wojciech Ciurzyński Prezes Zarządu Multibud i inwestor Granarii, podkreślił, że o efektywności energetycznej infrastruktury decyduje jakość jej wykonania. Istotne jest również zadbanie o zielone otoczenie obiektów infrastruktury, tak aby budynki były otoczone przez właściwie zaprojektowaną zieleń. Jak podkreślono ważna jest rola sektora publicznego, który w swoich planach przewiduje ukształtowanie takiego otoczenia, a jednocześnie angażuje podmioty prywatne w jego budowę.

Ciekawostką może być fakt, że budynki odpowiadają za aż 38 proc. światowej emisji CO2, przy czym 28 proc. pochodzi z eksploatacji budynków, a pozostałe 10 proc. spowodowane jest zużyciem energii niezbędnej do produkcji materiałów i technologii wykorzystywanych w budownictwie. Dlatego ważne jest wypracowanie efektywnych norm współpracy w zakresie budownictwa i określenie realnych do spełnienia wymogów dotyczących nowych budów oraz modernizacji budynków już istniejących.

Dlaczego temat transformacji klimatyczno-energetycznej jest tak ważny?

Ostatni panel będący sesją networkingową dotyczył potencjału wykorzystania PPP w finansowaniu inwestycji pod kątem zielonej transformacji, moderowany przez Bartosza Mysiorskiego, Prezesa Zarządu w Centrum PPP. Uczestnikami panelu byli przedstawiciele sektorów publicznego, prywatnego i bankowego oraz doradca, Adriana Mierzwa - Bronikowska, Partner w DLA Piper, Tomaž Lanišek Dyrektor Rozwoju, Smart City i Projektów w Urzędzie Miasta Kranj w Słowenii, Artur Zieliński Zastępca Prezydenta Miasta Płocka, Wojciech Ciurzyński Inwestor Granaria, Marek Kuzaka Prezes Zarządu AMS, Adrian Pieńkowski Związek Banków Polskich, Jarosław Rot Dyrektor Wykonawczy BNP Paribas.

Adriana Mierzwa-Bronikowska podkreśliła wagę strategicznego podejścia do tematu transformacji: „W kontekście rozwoju PPP i zielonej transformacji to, co było i jest nadal niezbędne, to planowanie strategiczne, zarówno na poziomie samorządów jak i centralnym.  Od dawna mówi się o potrzebie polityk sektorowych PPP, które w sposób spójny i strategiczny pozwoliłyby skupić się na projektach najbardziej potrzebnych dla społeczeństwa i korzystnych z punktu widzenia Value for Money. Bez kompleksowego podejścia do analizy potrzeb społecznych w aspekcie sektorowym projekty są realizowane w sposób nieuwzględniający potencjału całego rynku i bywa, że się wręcz kanibalizują (np. projekty koncesyjne oparte na przychodach od użytkowników).  Sektory, na które się wskazuje to sektor portowy, WtE, szpitale bez usług medycznych, czy edukacji”.

Podkreślano, że wskutek rosyjskiej inwazji na Ukrainę i nałożonych przez Unię Europejską sankcji gospodarczych, przed transformacją energetyczną pojawiły się nowe wyzwania. Ich powodem jest zakomunikowana niedawno przez Komisję Europejską inicjatywa REPowerEU – plan wytyczający drogę̨ UE do niezależności energetycznej od rosyjskich paliw kopalnych do 2027 r., przy zmniejszeniu zużycia gazu ziemnego z Rosji o 2/3 do końca 2022 r. Stwarza to konieczność́ większego wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i technologii wykorzystujących wodór, biom etan czy biogaz i zwiększa skalę wyzwania dla UE i państw członkowskich w kontekście osiągniecia celu neutralności klimatycznej do 2050 r. Przede wszystkim w sposób efektywny kosztowo. Transformacja dotyczy w dużej mierze istniejącej tkanki miejskiej, co stanowi dodatkowe wyzwanie dla decydentów.

Zdaniem Marka Kuzaka, Prezesa Zarządu w AMS, „Przedsięwzięcia w ramach zielonej transformacji, takie jak termomodernizacja czy zmiana na energooszczędne źródła oświetlenia ulicznego, to klasyk współpracy sektora publicznego i prywatnego. Widzimy jednak, że wyzwania są znacznie większe i potrzebne jest szersze zaangażowanie sektora prywatnego w działania proekologiczne.  Także te dotyczące infrastruktury miejskiej, która w ostatnich dekadach przechodzi znaczącą metamorfozę. Nie wszystkie aspekty tych zmian są pozytywne. Mam na myśli tzw. betonowy wypierające tereny zielone. Naszą odpowiedzią na to zjawisko są EKO wiaty AMS. Dzięki tym mikro inwestycjom — wiatom z dachem pokrytym dywanem rozchodnikowym — wprowadzamy w przestrzeń miejską rozwiązanie z miniretencją wody, zmniejszeniem zapylenia, absorbcją CO2. Pasażerowie zyskują zacienioną przestrzeń, owady miejsca do żerowania, ptaki są bezpieczniejsze dzięki oznakowaniu szklanych ścian.

To świetny przykład, jak rozszerzać PPP, stosowane z powodzeniem od lat 90. w budowaniu infrastruktury przystankowej. Niestety, wciąż wiele samorządów wybiera wygodniejszą drogę — finansowania bezzwrotnego z udziałem funduszy pomocowych. Mam jednak nadzieję, że kolejne miasta z większą troską spojrzą na ekologię i takie rozwiązania jak zielone wiaty wykorzystując przy tym potencjał partnerów prywatnych” – dodał.

Ponadto, do 2030 roku planowane jest wycofanie w polskich miastach węgla jako paliwa w gospodarstwach indywidualnych, dlatego też konieczne będzie zastosowanie innych rozwiązań, np. wykorzystujących OZE. Szacuje się, że do tego czasu OZE ma mieć́ 32 proc. udziału w produkcji energii elektrycznej, włączając w to ciepłownictwo i transport.

Kolejna edycja konferencji odbędzie się w marcu 2023 roku w Warszawie. Na stronie konferencji dostępne są dalsze szczegółowe informacje (www.forumliderowppp.pl). Planowane jest osiągnięcie zasięgu międzynarodowego, z udziałem gości zagranicznych, zarówno po stronie panelistów jak i słuchaczy.