Opłata OZE została wprowadzona przepisami ustawy o odnawialnych źródłach energii z 2015 roku¹. Wiąże się ona ze wsparciem wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w instalacjach OZE i wynika z funkcjonowania w Polsce mechanizmów, które pomagają zapewnić odpowiednio wysoki udział „zielonej energii” w krajowym miksie energetycznym – mowa tu o aukcyjnym systemie wsparcia oraz systemach taryfy gwarantowanej (FIT: feed-in-tariff) i dopłat do ceny rynkowej (FIP: feed-in-premium).W przyszłości opłata ta będzie wspierać także wytwarzanie energii w morskich farmach wiatrowych².

Opłata OZE to wsparcie dla zielonej energii

Wytwórcy zielonej energii konkurują cenowo biorąc udział w aukcjach OZE organizowanych przez Prezesa URE. Zwycięzcy aukcji otrzymują gwarancję zakupu wytworzonej przez nich energii po określonej, ustalonej w wyniku aukcji, cenie. Jeśli cena, po jakiej sprzedadzą zieloną energię na rynku jest niższa niż ustalona podczas aukcji, wtedy Zarządca Rozliczeń - który jest dysponentem opłaty OZE - wypłaci wytwórcom różnicę. I właśnie na ten cel pobierana jest od wszystkich odbiorców energii opłata OZE. Odpowiednio zasada ta jest stosowana również w systemach FIT/FIP.

Co wpływa na wysokość stawki?

Na obniżenie stawki opłaty OZE do poziomu zerowego w 2023 roku miało wpływ kilka czynników. Kluczowym było kształtowanie się indeksu TGeBase³ na Towarowej Giełdzie Energii na poziomie przewyższającym nie tylko ceny ofertowe, lecz okresowo także referencyjne⁴.Taka sytuacja przełoży się na minimalizację poziomu wsparcia, jakie jest wypłacane wytwórcom przez Zarządcę Rozliczeń. Istotna jest równie specyfika tego rynku: produkcja energii w systemie aukcyjnym oraz dołączanie do niego kolejnych wytwórców  to proces stopniowy, będący konsekwencją przyjętego terminarza realizacji inwestycji. Nie mamy zatem jeszcze maksymalnej zadeklarowanej produkcji energii przez wszystkich wytwórców, którzy wygrali dotychczasowe aukcje.

Jak rozlicza się saldo

Sposób rozliczania salda uzależniony jest od tego, czy jest ono ujemne, czy dodatnie. Gdy indeks TGeBASE jest wyższy niż cena zadeklarowana w aukcji, występuje tzw. dodatnie saldo, które następnie jest rozliczane z ujemnym saldem należnym danemu wytwórcy. Dodatnie saldo występuje zatem wówczas, gdy rynkowe ceny energii są wysokie.

Z kolei ujemne saldo występuje wówczas, gdy cena w podstawowych kontraktach na Towarowej Giełdzie Energii (TGeBase) jest niższa niż cena zadeklarowana w ofercie wytwórcy, który wygrał aukcję. Jeśli saldo jest ujemne wytwórca otrzymuje odpowiednie wyrównanie. Przykładowo, jeśli cena jaką zaoferował na aukcji wynosiła 200 zł/MWh, a cena TGeBase kształtuje się na poziomie 180 zł/MWh – to różnica 20 zł za wyprodukowaną MWh zostanie mu wyrównana przez Zarządcę Rozliczeń ze środków, które pochodzą właśnie z opłaty OZE.

W ostatnim czasie wskaźnik TGeBase, przekracza nawet 1000 zł za megawatogodzinę, co oznacza, że Zarządca Rozliczeń wypłaca coraz mniejsze wyrównania wytwórcom.

Tabela 1. Stawki opłaty OZE [zł/MWh] w latach 2016 – 2023

Źródło: URE

---

1 Art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2022 r. poz. 1378, z późn. zm.). Po raz pierwszy doliczono ją do naszych rachunków w lipcu 2016 roku.

2 Na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych ( Dz.U. 2021 poz. 234).

3 Wskaźnik TGeBase notowany na Towarowej Giełdzie Energii stanowi średnią arytmetyczną ze średnich ważonych cen godzinowych danej doby dostawy (od 00:00 do 24:00), kalkulowanych na podstawie wszystkich kontraktów godzinowych, blokowych i weekendowych.

4 To maksymalne ceny, określane w rozporządzeniu przez ministra właściwego ds. energetyki, za jakie w danym roku na aukcjach OZE może być sprzedana energia elektryczna ze źródeł odnawialnych.