Inicjatywa „Reboost – a Boost for Rural Lignite Regions” ma na celu zaangażowanie wschodniej Wielkopolski, niemieckich Łużyc i rumuńskiego regionu Gorj w planowanie zmian i umożliwienie stworzenia oraz wdrożenia strategii zrównoważonego rozwoju w ramach Planu inwestycyjnego Europejskiego Zielonego Ładu oraz mechanizmu sprawiedliwej transformacji. Jako że regiony te są na różnym etapie odchodzenia od węgla, ale często na swojej drodze muszą przezwyciężać podobne bariery, jednym z nadrzędnych celów projektu jest wymiana doświadczeń i uczenie się od siebie nawzajem na podstawie progresu osiągniętego w każdym z nich.

Rynek węgla brunatnego jest w Europie nadal znaczący. Ilość wydobycia tego surowca jest znacznie większa niż węgla kamiennego, ponieważ na wytworzenie tej samej ilości energii potrzeba go znacznie więcej. W 2020 roku w Europe wydobyto 244 mln ton węgla brunatnego. Prawie połowa pochodziła z Niemiec, które nadal są jego głównym producentem. W 2018 roku 9% całkowitej produkcji energii elektrycznej brutto w UE opierało się na węglu brunatnym, co odpowiada około 292 000 GWh.

Plany Sprawiedliwej Transformacji

W 2020 roku projekt Reboost zgromadził partnerów związanych z regionami zależnymi od węgla brunatnego: Poczdamski Instytut Badań nad Wpływem Klimatu, Centrum Rozwiązań Systemowych, Politechnika Brandenburska Cottbus-Senftenberg, Izba Handlowo-Przemysłowa i Rolnicza Timis (KCIANT) E3G Niemcy, Bankwatch Rumunia oraz Instytut Zielonej Przyszłości. Łużyce, Wschodnia Wielkopolska i Gorj mają wspólne cechy, które utrudniają proces transformacji, takie jak spowolnienie gospodarcze, starzenie się społeczeństwa, brak możliwości zatrudnienia i niedostateczna współpraca między podmiotami gospodarczymi. Projekt podzielony jest na trzy obszary tematyczne, które koncentrują się wokół różnych aspektów zmian regionalnych: wypracowaniu wspólnego zrozumienia regionalnych ekosystemów, określeniu i zrozumieniu barier utrudniających odejście od węgla i zidentyfikowaniu sposobów ich przezwyciężenia, a także rozwijaniu nowych możliwości gospodarczych tych regionów.

– Współpracując z regionami węglowymi w całej Europie, EIT Climate-KIC opracowuje najskuteczniejsze podejścia do wspierania sprawiedliwej transformacji. Angażując lokalnych liderów zmian, społeczności i budując połączenia między regionami węglowymi, dajemy kompetencje i siłę do koniecznych przemian. Jedną z głównych blokad, jakie zidentyfikowaliśmy analizując regiony węgla brunatnego w EU, jest brak dialogu, współpracy i szukania właściwych ścieżek do uczenia się od siebie. Celem projektu jest umożliwienie dialogu regionów na różnych etapach transformacji. – Joanna Sabat, Reboost Lead, CEE Developer, EIT Climate-KIC.

Innowacyjne narzędzia i warsztaty

Projekt Reboost bada również polityczne, społeczno-gospodarcze i geograficzne aspekty regionów przy użyciu innowacyjnych narzędzi. Jednym z najistotniejszych jest technika symulacji strategicznej, która angażuje lokalnych interesariuszy w projektowanie i badanie alternatywnych ścieżek rozwoju tych regionów. Projekt promuje również przekwalifikowanie i budowanie koalicji na rzecz transformacji regionalnej oraz bada możliwości wdrożenia innowacyjnych rozwiązań dotyczących przyszłego rozwoju.

W 2021 roku w ramach projektu zorganizowano serię warsztatów przy pomocy symulacji strategicznej z lokalnymi podmiotami w celu zaangażowania ich w regionalny dialog na temat bieżącej sytuacji. Celem warsztatów było opracowanie i omówienie przyszłego planowania rozwoju regionów i sposobów transformacji. Uczestnicy mieli okazję wygenerować i